Siroz Nedir Ve Nasıl Oluşur?
Siroz, karaciğerin kronik bir şekilde hasar görmesi sonucu oluşan bir hastalıktır. Bu hasar, sağlıklı karaciğer dokusu yerine fibrotik (yani fibroz) bir doku oluşumuyla sonuçlanır. Özellikle alkolizm ve hepatit C virüsü gibi kronik enfeksiyonlar karaciğer hasarına sebep olarak siroz oluşumuna yol açabilirler.
Fibrozis, karaciğerdeki iyileşmenin normal bir parçasıdır. Ancak, uzun süreli ve tekrarlayan hasar sonrasında fibrozis devam eder ve zaman içinde kalıcı hale gelir. Bu noktada, siroz adı verilen ileri bir forma dönüşür. Bu konuda dikkat edilmesi gereken şey, sirozun tedavi edilebilir bir hastalık olmaktan çok, tedavi edilemez bir noktaya ilerleyen bir hastalık olmasıdır.
Bu süreç genellikle birkaç yıl içinde gerçekleşir ve siroz oluşumunu belirleyen faktörlere bağlı olarak kişiden kişiye değişebilir. Bunlar arasında alkol tüketim miktarı, karaciğer hasarının uzunluğu ve hastalık nedeniyle karaciğerin şeklinin ne kadar hızlı değiştiği sayılabilir. Bu süreç sonunda karaciğer, tüm fonksiyonlarını yerine getiremeyen bir organa dönüşür ve siroz ciddi sağlık problemlerine neden olur.
- Özetle;
| Ne? | Siroz |
| Neden? | Kronik karaciğer hasarı (alkolizm, hepatit C virüsü vb.) |
| Nasıl? | Fibrotik doku oluşumu, uzun süreli ve tekrarlayan hasar sonrasında siroz (+ karaciğer fonksiyon kaybı) |
Siroz Belirtileri Nelerdir?
Siroz, karaciğerin ilerleyici şekilde hasar görmesi sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Aksine, birçok insanın düşündüğünün aksine, siroz her zaman alkolizm veya sarhoşluğun bir sonucu değildir. Bu hastalığın birçok nedeni vardır. Bunlar arasında alkolizm, hepatit C, uzun süreli yağlı karaciğer hastalığı, otoimmün karaciğer hastalığı ve genetik karaciğer hastalığı yer alır.
Siroz teşhisi konulduğunda, belirtiler genellikle zaten ciddi bir seviyede vardır. Bu belirtiler şunları içerebilir:
- İştah kaybı
- Yorgunluk veya halsizlik hissi
- Bulantı ve sık idrara çıkma
- Şiddetli karın ağrısı
- Kilo kaybı
- Ciltte sararma, burun, dudaklar ve tırnak diplerinde beyaz renk kaybı
- Akut ağrı nedeniyle hastane yatışı gerektiren karın zarı iltihabı
| Kişinin durumu: | Belirtileri: |
|---|---|
| Uyku bozukluğu. | Güçsüzlük, yorgunluk, unutkanlık. |
| Masif karaciğer aşırı derecede şişmiş. | Şişkin gözler, karın ağrısı, açıklanamayan kilo kaybı, halsizlik. |
| Başka bir karaciğer hastalığı (hepatit vb.) var. | Karaciğer genişlemesi, halsizlik, bulantı, kusma, deri lezyonları, nefes darlığı, kabızlık, açıklanamayan kilo kaybı. |
Siroz, hastalığın ilerlemesine bağlı olarak ciddileşebilir. Özellikle ciltte sararma ve şiddetli karın ağrısı gibi daha ciddi belirtiler ortaya çıktığında, hastaya acil tıbbi müdahale gerekebilir. Bu nedenle, bu belirtileri veya yakın zamanda alkol tüketimi, hepatit veya karaciğer sağlığı ile ilgili başka bir sorunla karşılan kişilerin doktorlarını görmesi önemlidir.
Siroz Teşhisi Nasıl Konur?
Siroz, karaciğerde meydana gelen kronik bir hastalıktır. Siroz, karaciğer hücrelerinin ölmesi ve yara izleri oluşmasıyla başlar. Karaciğer daha sonra yeniden büyür ancak bu kez fibrotik doku ile kaplanır. Sonuçta, karaciğer fonksiyonları bozulur ve hastalıklı bir duruma girer.
Siroz teşhisi, genellikle bir dizi testten geçerek konulur. Birinci basamak testleri, hastanın kanında yüksek seviyelerde alanin aminotransferaz (ALT) veya aspartat aminotransferaz (AST) varsa yapılır. Bu enzimlerin yüksek düzeyleri, karaciğer hücrelerinin öldüğünü veya hasar gördüğünü gösterir.
Bu testin sonucuna bağlı olarak, doktorlar ek tahliller yapabilir veya karaciğer fonksiyonlarını daha ayrıntılı bir şekilde incelemek için bir karaciğer biyopsisi yapabilirler. Karaciğer biyopsisi, bir iğne ile karaciğerden bir örnek alarak analiz yapılmasıdır.
| Altın Standart Testi | Karaciğer Ultrasonu |
|---|---|
| Bu test karaciğerin hücrelerinin ölçülen seviyeleri dayanarak karaciğer hasarını değerlendirmek için kullanılır. Test, ALT ve AST gibi kan testleri ile gerçekleşir. | Karaciğerin boyutu, şekli ve diğer yapısal özellikleri hakkında bilgi veren ultrason testi. Bu test, karaciğer dokusundaki şekil değişikliklerini tanımlamasına izin verir. |
| Kan Testi | CT Taraması |
| Karaciğerle ilişkili enzimler, hormonlar ve mikroplar gibi farklı faktörleri ölçmek için kan testleri kullanılmaktadır. | Bu testte radyasyon kullanılır ve bilgisayarlı tomografi (CT) tarayıcıları tarafından görüntülenen kesitler oluşturulur. Bu test, karaciğerde tümör varlığını gösteren resimler sağlar. |
- Özetle, siroz hastalarının teşhisi için birkaç farklı test uygulanabilir. Testlerin ardından, doktorlar tanıyı kesinleştirmek amacıyla bir karaciğer biyopsisi yapabilirler.
Siroz Tedavisi Ve Korunma Yöntemleri Nelerdir?
Siroz tedavisi, kronik karaciğer hastalığı olan kişiler için oldukça önemlidir. Tedavi yöntemi, hastalığın durumuna ve seyrine göre değişebilir. Tedavide amaç, karaciğerdeki hasarları azaltmak ve oluşabilecek komplikasyonları önlemektir.
İlaç tedavisi: Karaciğer hasarına neden olan altta yatan nedenin ortadan kaldırılması gerekmektedir. Alkol ve hepatit C gibi viral enfeksiyonların tedavisi için ilaçlar kullanılabilir. Ayrıca, karaciğerin fonksiyonlarını desteklemek ve zararlı maddeleri vücuttan atmaya yardımcı olan ilaçlar da kullanılabilir.
Cerrahi tedavi: Cerrahi tedavi yöntemleri nadiren kullanılır. Ancak, karaciğer kanserinin oluşması durumunda, cerrahi operasyon uygulanabilir.
| Yaşam tarzı değişiklikleri: | Korunma yöntemleri: |
|---|---|
|
|